Opinie

2 JANUARI 2022

IS DE SLIMME METER WEL ZO SLIM

​

Inmiddels hangt de 'slimme meter' al bij zo'n 73% van alle Nederlandse huishoudens. Maar is de slimme meter wel zo slim?

​

Uit onderzoek is gebleken dat er nogal wat problemen zijn gerezen met de slimme meters die we in dit opinie stuk allemaal zullen behandelen.

​

1. Meters meten meer dan de oude meters

2. De radiofrequentie vervalt wellicht

3. Meters zijn minder deugdelijk

​

Wie heeft er nu precies baat bij de slimme meters en waarom worden ze zo enorm gepusht door de netwerk beheerders? Overigens zijn er zowel slimme elektriciteitsmeters als slimme gasmeters, in dit artikel behandelen we beide.

​

De slimme meters meten meer dan de oude meters

Uit onderzoek van de Universiteit van Twente blijkt dat de nieuwe slimme elektriciteitsmeters soms tot 6 x meer meten dan de oude elektriciteitsmeters. Er blijkt een ontwerpfout te zitten in de nieuwe slimme elektriciteitsmeters omdat ze energiezuinig schakelende apparaten niet correct meten. De digitale meters meten dus teveel volgens het onderzoek. Er hangen zo'n 850.000 van dit soort ondeugdelijke nieuwe elektriciteitsmeters in Nederlandse huishoudens.

 

De netwerkbeheerders gaven als reactie op het onderzoek dat de nieuwe meters 'beter en eerlijker' meten dan de oude, maar voor consumenten betekent het natuurlijk gewoon een hogere energierekening. Misschien begrijpt u nu beter waarom u de nieuwe "slimme" meter gratis krijgt van de netwerkbeheerder. Er zit gewoon een ordinair terugverdienmodel achter voor de staat (belasting) en de energieleveranciers (verbruik). De oude meter mat ook bepaalde schakelingen niet van bepaalde laag wattage led verlichting!

​

Weigering slimme meter economisch delict

Toen de slimme meters zijn uitgerold stond in de eerste overheidsbepaling overigens dat het weigeren van een slimme meter opgevat zou worden als "het plegen van een economisch delict" en dat is nogal wat. Op aandringen van Vrijbit en de Consumentenbond is deze bepaling toen geschrapt. Toenmalig minister Maria van der Hoeven moest door het stof maar kreeg later wel een baan bij de IEA (Internationale Energie Producenten club). Het willen controleren van burgers en ook hun energieverbruik en daarmee samenhangende CO2 uitstoot is natuurlijk ook onderdeel van de Green Deal (aanstaande CO2 tax) en hangt samen met de plannen van The Great Reset en Build Back Better.

​

Geen voordeel voor de consument

Met een slimme meter zou iedereen kunnen besparen op zijn energieverbruik, maar iedereen die zo'n meter heeft weet dat je op die meter slechts een stand kunt aflezen net als op de oude meters. Pas als je ook een slimme thermostaat neemt (zoals bv. TOON van Eneco) dan kun je per apparaat vaak een verbruik zien en daarop bijsturen/besparen als je dat wilt.

​

Meterstanden automatisch uitlezen en datalekken

Een slimme meter zou enorm handig zijn omdat je dan je meterstanden niet meer hoeft door te geven omdat deze dan automatisch kunnen worden uitgelezen door je energieleverancier. Veruit de meeste huishoudens geven hun meterstanden echter 1 x per jaar door, en is dat nu zo'n grote moeite? Daar zit dus voor de consument geen (tijd)winst. Overigens is alle energie verbruiksdata van alle huishoudens al 2 x op straat komen te liggen. Eerst in 2016 door een data lek in de centrale database en in 2017 nog een keer via een lek in de website van een energieleverancier.

 

Niet slimme meter

Je kunt overigens ook een 'niet slimme meter' aanvragen. Dat is exact dezelfde fysieke meter, maar dan staat er een vinkje in de centrale database uit waarmee de data (zeggen ze) niet zal worden uitgelezen. De slimme meter stuurt meterstanden door via het mobiele telefoonnetwerk (GPRS of CDMA) die draadloos verbinding maken met een radiofrequentie waarmee de gegevens kunnen worden uitgelezen. Wie kiest voor een "niet slimme' meter heeft dezelfde meter, inclusief de zogenaamde P3 poort (die wordt er namelijk niet uitgehaald) alleen het vinkje uitlezen staat dan uit in de centrale database. Doordat het uitlezen van de meterstanden via een radiofrequentie plaatsvindt zijn er meerdere meldingen binnengekomen van storing op interne wifi signalen en ook gaven mensen aan last te ondervinden van straling. Een Duits onafhankelijk bureau heeft dit onderzocht en zegt dat ze dit inderdaad af en toe constateren maar dat alles binnen de toegestane marges blijft.

​

Radiofrequentie slimme meters vervalt

Netbeheerders Alliander en Stedin hebben trouwens een enorm risico genomen bij het in gebruik nemen van de radiofrequentie waarmee ze op afstand de meterstanden uitlezen. Die radiofrequentie is namelijk 'tijdelijk' zo had de overheid gemeld, maar beide bedrijven hebben het risico toch genomen en de radiofrequentie via een veiling gekocht en zijn deze vervolgens gaan gebruiken.

​

Het zou ertoe kunnen leiden dat wanneer in 2022 de radiofrequenties opnieuw worden verdeeld en geveild, de netwerkbeheerders de radiofrequentie verliezen en daardoor 6,3 miljoen slimme meters moeten gaan vervangen in Nederlandse huishoudens. De kosten daarvan bedragen naar schatting 1 miljard euro!

​

Daltarief is vervallen voor oude elektriciteitsmeters

Per 1 juli 2021 is het zogenaamde "toonfrequentiesignaal" uitgezet. Dat was het signaal dat ervoor zorgde dat de oude elektriciteitsmeter 's avonds na 23.00 u. en in de weekenden automatisch overschakelde naar de meer voordelige nachtstroom. Sinds 1 juli 2021 hebben miljoenen huishoudens met een oude elektriciteitsmeter dus een hogere rekening door het wegvallen van het 'laagtarief'. De reden van het stopzetten van deze schakeling van hoog naar laagtarief is dat de toonfrequentiekabels in de grond (een soort telefoonkabel) verouderd zouden zijn en de netwerkbeheerders niet meer willen investeren in oude techniek. Hiermee dwingen ze dus wel nog meer huishoudens naar de slimme meter! Slimme meters veranderen digitaal van hoog- naar laagtarief dus klanten met een slimme meter maken nog wel gebruik van een dubbel tarief.

​

Oude elektriciteitsmeters zijn voorbarig afgekeurd

Volgens de netwerkbeheerders zouden de oude elektriciteitsmeters niet correct meten en daardoor worden afgekeurd. Zoals hierboven al eerder toegelicht willen de netwerkbeheerders dolgraag nieuwe slimme meters ophangen omdat die meer meten en de gegevens uit slimme meters iedere minuut opvraagbaar zijn, al hebben ze iedereen wijsgemaakt dit maar 1 x per jaar of 1 x per maand te doen, de verbinding via de radiofrequentie is real time!

​

Netwerkbeheerders kunnen zowel huurders als huizenbezitters die de nieuwe slimme meter geweigerd hebben alleen dwingen een nieuwe slimme meter te installeren indien een oude meter wordt afgekeurd. Het afkeuren van oude maar prima werkende elektriciteitsmeters kwam de netwerkbeheerders dus wel heel goed uit.

​

De afwijking is geconstateerd door onafhankelijke onderzoekers, één op de 13 oude elektriciteitsmeters vertoonde een afwijking. Dat is zo weinig dat je normaal gesproken alleen de meters met een afwijking zou gaan vervangen. Je gaat immers ook niet alle auto's terugroepen en omruilen voor nieuwe, wanneer slechts 1 op de 13 auto's een mankement heeft.

​

Wij hebben bij Stedin diverse malen nagevraagd of ze dan konden aantonen om welke meters het gaat, en wij hebben een lijst ontvangen met daarop alle merken, typenummers en productiejaren, maar ze weten niet in welke huizen welke oude meters hangen. Sterker nog, ze wisten niet eens te vertellen of het hier een elektriciteitsmeter of een gasmeter betrof. Mocht je de oude meter per se willen laten hangen, dan kun je ook altijd een ijking laten doen door Stedin om je eigen oude meter te laten nakijken. Als hij goed werkt kan die gewoon blijven hangen. Je moet de ijking dan wel toestaan. De ijking is gratis en moet dan 1 x in de 3 jaar plaatsvinden.

​

Ondeugdelijke slimme gasmeters

De oude gasmeters zijn gemaakt van zwaar dik staal, de nieuwe slimme gasmeters van plastic. Nu zult u zeggen, wat maakt dat uit, hij hangt toch in de meterkast. Maar dat is niet altijd het geval, vooral in oude huizen zit de meter vaak open en bloot aan de muur geschroefd, vaak op de meest vreemde plekken. In oude studentenhuizen zit de gasmeter vaak vlak achter de voordeur in de gang. In veel gevallen worden daar fietsen tegenaan gezet en bij de nieuwe slimme gasmeters is er dus kans dat die daardoor scheuren omdat ze van plastic zijn. Levensgevaarlijk dus!

​

Er moeten 1 miljoen slimme gasmeters worden vervangen

De schroefdraad aan de nieuwe slimme gasmeters bleek namelijk te kort en kon daardoor niet goed worden aangesloten op de bestaande gasleiding waarop de fabrikant van de slimme meters in opdracht van de netwerkbeheerders een verloopsokkel heeft gemaakt. Die bleek uit onderzoek door experts en deskundigen echter grote kans op gaslekkage te hebben. Het TV programma KASSA heeft hier maar liefst vijf uitzendingen aan gewijd. De ACM heeft de netwerkbeheerders opgedragen de ondeugdelijke gasmeters per direct te vervangen, maar dit proces verloopt zeer traag en pas 10% is gedaan.

​

Voor wie zijn de slimme meters wel interessant

Slimme elektriciteitsmeters zijn voor bezitters van zonnepanelen, die ook de door hun opgewekte stroom terug leveren aan het net, de enige optie, omdat de nieuwe slimme elektriciteitsmeters dit, in tegenstelling tot de oude elektriciteitsmeters, ook daadwerkelijk kunnen.

​

Daarnaast is het handig voor mensen die maandelijks hun meterstanden doorgeven aan hun energieleverancier en op basis van gemeten verbruik sneller inzicht willen hebben om hun contract tijdig mee te kunnen bijsturen.

​

Waarom moesten die slimme meters er nu per se komen, en waarom zijn ze 'gratis'?

Er is door de gezamenlijke netbeheerders zoals Stedin en Liander 1 miljard euro geïnvesteerd in slimme meters. Deze worden 'gratis' aan totaal 6,3 miljoen huishoudens in Nederland geleverd én geïnstalleerd. Dat is 158,73 euro per huishouden. Vanwaar dit 'cadeautje'? In oktober 2021 stuurde Stedin onlangs een brief met daarin een dreiging van oplegging tot een dwangsom van 500,- euro naar 1.000 huishoudens die de slimme meter hadden geweigerd. Volgens een woordvoerder van het Agentschap Telecom had die brief nooit verstuurd mogen worden omdat het een conceptbrief zou zijn die vooruit zou lopen op een nieuwe wetgeving die in de maak is, maar nu stil ligt. Dat geeft natuurlijk te denken!

​

Mass Surveillance

Natuurlijk zit er een adder onder het gras. De meterstanden en het verbruik kunnen (op termijn) namelijk eenvoudig worden ingezet voor massale controle van consumenten, zelfs op huisnummer niveau. Nu al worden uw slimme meters 1 x per dag uitgelezen (dit is wettelijk toegestaan, al was dit een aantal jaar geleden nog max. 12 x per jaar). De optelsom van deze gegevens vormt uw maandelijks of jaarlijks verbruik.

 

Maar deze data kan in de toekomst natuurlijk ook heel eenvoudig worden misbruikt. Er is aan de hand van deze verbruiksmetingen namelijk precies te zien hoe laat het licht aangaat, hoe laat de verwarming wordt aangezet en aan de hand van verbruikswattages kan er zelfs redelijk precies worden ingeschat wat voor soort apparaten u laat draaien, zoals een wasmachine of een koelkast. U kunt zich vast wel voorstellen dat klimaat fanatici u in de toekomst er graag op aan zouden spreken dat u uw wasmachine nogal vaak laat draaien en daarmee teveel CO2 uitstoot... big brother dus!

​

De draai die de politiek daar weer aan zal geven zal natuurlijk zijn dat ze nu 'op afstand' heel makkelijk criminelen kunnen opsporen met illegale wietplantages. Ons advies: Bij alles waar het woordje slim of smart aan toegevoegd is dient u alert te blijven.

​

De opbouw van uw elektriciteitsrekening en de hoeveelheid groene stroom

Voor wie meer wil weten over hoe de energierekening nu is opgebouwd en hoeveel het aandeel groene stroom in Nederland is verwijzen we graag door naar ons blog artikel De Groene Stroom Fabeltjes!

​